Vandaag veel aandacht voor de bezuinigingen in Tubantia.

Bieb uitgekleed, maar in beter passende jas

College vindt het belangrijk dat nevenvestigingen van bieb goed bereikbaar en zichtbaar zijn in wijken en stadsdelen. 'Daarvoor is geen eigen vastgoed nodig.'

DOOR BEN LENSINK

Museum TwentseWelle en de Openbare Bibliotheek Enschede draaien met z'n tweetjes op voor de cultuurbezuiniging van 1,2 miljoen euro. Als het aan het college van burgemeester en wethouders ligt, hebben beide culturele instellingen vanaf 1 januari 2017 elk structureel 600.000 euro minder te besteden.

Ze moeten uiterlijk 1 december van dit jaar met een plan voor een nieuwe exploitatie-opzet op de proppen komen. "De bibliotheek houdt 2,6 miljoen euro subsidie over. Wij vragen: maak daar een vernieuwde bibliotheek van", vat cultuurwethouder Jeroen Hatenboer samen.

In het raadsvoorstel over de actualisatie van het Cultuurplan Enschede stelt het college nadrukkelijk dat de 'vernieuwde' hoofdvestiging van de bieb kan aanhaken op de plannen voor De Zuidmolen. De 'nieuwe bieb' komt ter hoogte van de roltrap op de begane grond uit op een fraai nieuw plein in De Zuidmolen. Daar omheen groeperen zich partners die elkaar door hun raakvlakken alleen maar versterken.

De hoofdvestiging van de bieb wordt in de gedachtegang van het college compacter. Dat schept ruimte voor verhuur aan en medegebruik van commerciële en niet-commerciële partners. Die moeten passen bij de thema's van kennisknooppunten als sport, gezondheid, voeding, nieuwe media, koken, muziek, reizen. Het zou volgens het college helemaal mooi zijn als de verschillende partners van elkaars diensten gebruik kunnen maken.

"We prediken samenwerking", roept Hatenboer. Dat geldt zowel voor museum TwentseWelle, met de partners van Roombeek Cultuurpark, als de bibliotheek. Vernieuwing van de hoofdvestiging van de bieb met een nieuwe, uitnodigende ingang naar de (binnen)stad, vergroot de aantrekkingskracht van de bieb, is de stellige overtuiging van het college.

Wat de cultuurwethouder betreft hoeven de vijf nevenvestigingen van de bibliotheek in de stadsdelen absoluut niet te verdwijnen. "Er liggen zeker mogelijkheden", verkondigt Hatenboer. "De filialen kunnen aanhaken bij andere wijkvoorzieningen." Als voorbeeld noemt hij in het raadsvoorstel de Integrale Kindcentra, die in steeds meer wijken ontstaan. Voor het college is het vooral belangrijk dat de bibliotheekfunctie vooral goed bereikbaar en zichtbaar is in de wijken en de stadsdelen. Daar is geen 'eigen vastgoed' voor nodig.

"Daarnaast kan verbinding met bijvoorbeeld Integrale Kindcentra de invulling van de bibliotheekfunctie zelf ondersteunen. Denk aan: kennis en informatie, educatie, leesplezier en de ontmoetingsfunctie", oppert het college. De bieb kan verder samenwerken met cultuurpartners en instellingen als de Volksuniversiteit op het gebied van debat en kennismaking met kunst en cultuur.

Wat betreft het lidmaatschapsgeld, zou de bieb meer prijsverschillen kunnen invoeren. "Ook hogere inkomensgroepen zijn lid van de bibliotheek en soms veellezer", aldus B en W.

Hatenboer komt tot de slotsom dat er ook na de subsidiekorting met 6 ton nog voldoende mogelijkheden zijn om een volwaardige bibliotheekfunctie voor Enschede te behouden. Met de aantekening dat de bieb tevens kan doorgaan met de verdere ontwikkeling tot kennishuis.

Wat Hatenboer betreft is de bieb nu aan zet. Hij heeft alle begrip voor het verzet tegen en de teleurstelling over de forse bezuiniging, maar ziet desondanks volop kansen. "Voorwaarde is wel een fundamentele vernieuwing van de exploitatieopzet. Centrale vraag: hoe richt je op basis van een subsidie van 2,6 miljoen euro een bibliotheekfunctie voor Enschede opnieuw in?"

In het raadsvoorstel benadrukken B en W dat daarbij rekening moet worden gehouden met tenminste drie van de vijf functies in de nieuwe Bibliotheekwet, die sinds 1 januari dit jaar geldt.

Van belang is de gidsfunctie van de bieb: het ter beschikking stellen en overdragen van kennis en informatie. Daarnaast moet de bieb mogelijkheden blijven bieden tot ontwikking en educatie, waaronder leesbevordering, het voorkomen van laaggeletterdheid en mediawijsheid. Tot slot: het ontwikkelen van leesplezier te beginnen bij de jeugd.

'Korten op kleinere instellingen zou een ware kaalslag betekenen'

Wethouder Jeroen Hatenboer zegt een half jaar intensief bezig te zijn geweest met de invulling van de cultuurkorting van 1,2 miljoen euro. Er lagen vier scenario's op tafel voor de zes partijen die in beeld waren: behalve TwentseWelle en bibliotheek waren dat Wilminktheater, Atak, Kaliber en Concordia. Ook kleinere podia als De Tor, Villa De Bank, Fotogalerie Objektief, Planet Art, Vestzak en Dynamo Expo zijn tegen het licht gehouden. Conclusie: daar bezuinigen betekent dat sommige geheel van het toneel zouden verdwijnen en dat dit in elk geval zou leiden tot een ware kaalslag aan het culturele front in de stad.

Alle drie alternatieve scenario's leiden in de ogen van het college tot een 'onwenselijke aantasting van de culturele infrastructuur en het culturele klimaat in de stad'. "Juist de kleine subsidies bieden kans aan een veelheid van verschillende activiteiten: van amateurkunst tot kleine festivals en van tentoonstellingsruimten tot aan de kleinere popdia", stelt het college. "De kleinere instellingen zijn van groot belang voor de talentontwikkeling en voor de bruisende binnenstad." Bezuinigingen zouden alleen maar leiden tot een kaalslag in de stad, voorspelt het college.

Het hanteren van de kaasschaafmethode biedt voor Hatenboer ook geen soelaas. Gelijke verdeling van de pijn over alle grotere instellingen brengt ze allemaal in financiële problemen. Waarmee Hatenboer niet wil beweren dat TwentseWelle en de bibliotheek, die nu samen de pijn moeten verdelen, dat moeiteloos zouden kunnen. Integendeel, ook zij hebben al veel voor de kiezen gehad. Maar door compacter te worden en andermaal goed en nieuw cultureel ondernemerschap te tonen, moet het wat de wethouder betreft kunnen lukken. Waar nodig springt de gemeente bij in de zoektocht naar creatieve oplossingen, geschikte partners, mogelijke huurders et cetera. Van belang is dat museum en bieb eind dit jaar een realistisch en haalbaar plan op tafel hebben liggen, vindt Hatenboer.